Reakcja alergiczna na gluten, rodzaj alergii na produkty spożywcze, jest stanem, który może dotykać zarówno młodszych, jak i starszych pacjentów. Symptomami tego schorzenia są między innymi nieprzyjemne dolegliwości takie jak biegunka, pokrzywka, nasilone atopowe zapalenie skóry oraz obrzęk naczynioruchowy. Głównym sposobem radzenia sobie z tym typem alergii jest stosowanie diety eliminującej gluten. Ważnym aspektem jest także odróżnienie alergii na gluten od takich problemów zdrowotnych jak celiakia czy nadwrażliwość na gluten – mimo że wszystkie te schorzenia są zaliczane do grupy nietolerancji glutenu, mają one odmienne cechy.
Czym jest gluten? Jest to białko pochodzenia roślinnego obecne w pewnych gatunkach zbóż i wytworzonych z nich produktach. Medycyna określa uczulenie na gluten jako specyficzną reakcję układu immunologicznego na białka zawarte w zbożach glutenowych. Gluten można znaleźć między innymi w takich roślinach jak pszenica, żyto i jęczmień, a czasem również w owies. W sytuacji kontaktu organizmu z alergenem, układ odpornościowy reaguje na obecność glutenowych produktów podobnie jak na infekcje patogenami – traktuje go jako zagrożenie i stara się je usunąć. To wyjaśnia, dlaczego reakcje osoby uczulonej na gluten po spożyciu produktów zawierających ten składnik mogą być intensywne.
Alergia ta jest stosunkowo powszechnym schorzeniem. Jest to drugi co do częstości występowania alergen pokarmowy, po białkach mleka. W grupie osób z alergiami pokarmowymi nawet 10-25% cierpi na alergię na gluten. Ważne jest jednak zrozumienie, że alergia na gluten, celiakia oraz nadwrażliwość na gluten to odrębne schorzenia o różnym mechanizmie działania i innych konsekwencjach dla zdrowia pacjenta. Głównym elementem terapii alergii na gluten jest dieta wolna od tego składnika.
Objawy reakcji alergicznej na gluten są różnorodne i mogą się pojawić zarówno kilka minut po spożyciu produktu z glutenem (tzw. reakcja natychmiastowa), jak również po kilkunastu godzinach czy nawet 1-2 dniach od spożycia (tzw. reakcja późna). Reakcja natychmiastowa to odpowiedź organizmu z udziałem specyficznych dla glutenu przeciwciał klasy IgE, a jej objawy to między innymi wymioty, biegunka, wstrząs anafilaktyczny, pokrzywka skórna, katar oraz skurcze oskrzeli. Reakcja późna nie jest związana z obecnością przeciwciał IgE i najczęściej objawia się biegunką lub nasileniem atopowego zapalenia skóry.