Edukacja przyrodnicza – jak skutecznie wprowadzić dzieci w świat natury?

Podczas badania przeprowadzanego przez Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków (OTOP) na nauczycielach edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej, wysnuto wnioski dotyczące najefektywniejszych metod nauki dzieci o świecie biologicznym. Doświadczenia, filmowe prezentacje przyrody, obserwacje własne oraz eksperymenty okazały się formami najbardziej skutecznymi dla poznania natury i środowiska.

Już od najwcześniejszych lat życia, powinniśmy starać się zaszczepić w dzieciach miłość do przyrody, jej piękna oraz szacunek do różnych form życia. Edukacja w tym zakresie jest niesłychanie ważna. Nauczyciele zdecydowanie potwierdzają tę tezę – ponad 70% z nich uznaje edukację przyrodniczą za kluczową lub niezwykle istotną część programu nauczania. Ich zdaniem, dzieci najlepiej przyswajają informacje, kiedy mogą samodzielnie prowadzić obserwacje, oglądać filmy czy brać udział w konkursach czy grach zespołowych o tematyce przyrodniczej.

Większość respondentów (ponad 50%) chętnie organizuje zajęcia w plenerze. Mimo to, podczas takich lekcji, dzieci częściej spacerują niż wykonują proste pomiary, a ponad 10% nauczycieli przyznaje, że rzadko lub nigdy nie prowadzi takich zajęć.

Badanie pozwoliło również zebrać informacje o preferowanych materiałach metodycznych. Nauczyciele wskazali na potrzebę dostosowanych do pór roku scenariuszy lekcji oraz propozycji aktywności dla uczniów, które mogliby samodzielnie włączyć do programu. Jednocześnie zauważyli, że największe trudności sprawia im realizacja własnych projektów z edukacją przyrodniczą oraz prowadzenie długoterminowych obserwacji. Uczący podkreślili jednak swoje umiejętności we wdrażaniu elementów edukacji przyrodniczej do zajęć o innej tematyce, jak matematyka czy ortografia, oraz samodzielne zdobywanie brakującej wiedzy.

W ankiecie uczestniczyło niemal 300 polskich pedagogów. Badanie zostało przeprowadzone w ramach projektu „Żyjemy w zgodzie z naturą. Program edukacyjny dla nauczycieli wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej”, finansowanego przez program Erasmus+ i prowadzonego przez OTOP wspólnie z partnerami zagranicznymi i Uniwersytetem Gdańskim. Efektem projektu będą nowoczesne programy nauczania o ptakach i przyrodzie, dostępne dla nauczycieli z Polski, Słowacji, Czech, Irlandii, Macedonii i Hiszpanii oraz przeszkolenie wybranych nauczycieli z tych państw.