Osobowość mnoga, znana również jako osobowość naprzemienna, rozdwojenie osobowości lub jaźni, jest typem zaburzeń dysocjacyjnych. Ten złożony i często mylący stan jest przedmiotem wielu spekulacji i badań psychiatrycznych, pomimo że nadal jest jednym z mniej zrozumianych schorzeń. Analizujemy więc to, co obecnie wiadomo na temat tego zaburzenia, jakie są jego symptomy i możliwości terapeutyczne.
Zaburzenie dysocjacyjne tożsamości (Dissociative Identity Disorder, DID) cechuje się istnieniem co najmniej dwóch różnych osobowości w obrębie jednej jednostki. Te osobowości zazwyczaj nie mają świadomości o swoim współistnieniu i często prezentują zupełnie odmienne tożsamości – mogą być różnego wieku, posiadają własne unikalne pasje i cechy charakteru, a nawet mogą identyfikować się z innymi płciami.
Pomimo popularności tematu DID w literaturze i kinematografii, jest to dość rzadko diagnozowane zaburzenie. W populacjach klinicznych występuje u 0,5% do 1% pacjentów, natomiast wśród populacji ogólnej odsetek ten wynosi od 1% do 5%. Zaburzenie to jest znacznie częściej rozpoznawane u kobiet – w proporcji 9:1.
Przyczyny osobowości mnogiej nie są jeszcze w pełni zbadane, zwłaszcza pod względem etiologii. Jednakże, identyfikowano pewne czynniki ryzyka, które mogą znacząco zwiększyć szanse na rozwinięcie zaburzenia. Najistotniejszym czynnikiem jest doświadczenie seksualnego wykorzystania w dzieciństwie. Badania wykazują, że aż 95-98% przypadków DID wiąże się z takim doświadczeniem. Przypuszcza się, że dzieci próbują bronić się przed traumatycznymi przeżyciami poprzez dysocjację, co prowadzi do powstawania nowych osobowości – tych, które nie były ofiarami molestowania i nie cierpią.
Inne czynniki ryzyka obejmują skomplikowane doświadczenia urazowe u matki (w ciągu dwóch lat przed narodzinami dziecka), dezorientujący lub zdezorganizowany styl przywiązania oraz brak wsparcia rodzinnego lub społecznego.